برنده‌های نوبل ادبیات

۱۹۹۳

نام: تونی موریسون
زاده: ۱۸ فوریه ۱۹۳۱
درگذشت: ۵ اوت ۲۰۱۹

بیوگرافی کوتاه:
با نام اصلی کلوئی آنتونی ووفورد (به انگلیسی: Chloe Anthony Wofford) در سال ۱۹۳۱ در لورین، اوهایو به دنیا آمد. موریسون با سختی‌های بسیاری که پدرش در تأمین هزینه مالی کشید توانست به کالج برود. در سال ۱۹۵۳ از دانشگاه هاروارد مدرک کارشناسی و در سال ۱۹۵۵ مدرک کارشناسی ارشدش را از دانشگاه کورنل دریافت کرد. هفت سال در دانشگاه هاوارد و سپس در دانشگاه پرینستون تدریس کرد. او طی شش دهه فعالیت ادبی، ۱۱ رمان، ۵ کتاب کودک، دو نمایشنامه و یک اپرا نوشت. اولین رمان او به نام آبی‌ترین چشم در سال ۱۹۷۰ منتشر شد. رمان سرود سلیمان (۱۹۷۷) نام او را در ادبیات ملی آمریکا مطرح و جایزه ملی حلقه منتقدان کتاب را نصیب او کرد. غلب آثار خود را به بیان تجربه زندگی زنان سیاه‌پوست اختصاص داد و جان‌مایه اکثر آثار او مذمت برده‌داری و بیان دشواری زندگی فقرا و میزان تبعیض علیه زنان است.

آثار منتخب:

عشق

سرود سلیمان

یک بخش

دلبند

«تونی موریسون در رمان هایی که با نیروی خیال و تأثیرات شعرگونه شناخته می شوند، به جنبه ای مهم از واقعیت های زندگی آمریکایی جان می بخشد.»

۱۹۹۲

نام: درک والکوت
زاده: ۲۳ ژانویه ۱۹۳۰
درگذشت: ۱۷ مارس ۲۰۱۷

بیوگرافی کوتاه:
درک آلتون والکات در سال ۱۹۳۰ در شهر کاستریس در سنت لوسیا متولد شد. پدر او، کارمند و مادرش آموزگار بود. در یک سالگی پدر خود را از دست داد. در آن زمان سنت لوسیا مستعمره امپراتوری بریتانیا بود؛ بنابراین او در مدرسه‌هایی با نظام آموزشی، مانند بریتانیا تحصیل کرده بود، نخستین بار با شعر انگلیسی آشنا شد. والکات سرودن شهر را از کودکی و در سن ۱۴ سالگی آغاز کرد. شعرهای آغازین او تقلیدی از آثار شاعران مدرن انگلستان مانند آدن، لوئیس مک‌نیس و دیلن تامس بودند. او در هجده سالگی، نخستین مجموعه شعر خود را چاپ کرد. یکی از درونمایه‌های اصلی آثار والکات، جستجوی هویت است؛ زیرا او در مجموعه‌ای از تبارها، فرهنگ‌ها و زبان‌های گوناگون مانند تبار آفریقایی، زبان انگلیسی، زبان فرانسوی، انگلیسی کرئول، کلیسای متدیست و کاتولیک زندگی می‌کرده‌است. در نتیجه او را دچار نوعی چند پارگی هویتی شده که به گفته خودش این وضعیت، نتیجه طبیعی زندگی در جامعه کارائیب است.

آثار منتخب:

مشت‌های گره‌ کرده

« به دلیل خلق آثاری شعرگونه، بسیار روشن گرانه و با درک تاریخی که نتیجه ی تعهد و سرسپردگی به جامعه ای چندفرهنگی هستند.»

۱۹۹۱

نام: نادین گوردیمر
زاده: ۲۰ نوامبر ۱۹۲۳
درگذشت: ۱۳ ژوئیه ۲۰۱۴

بیوگرافی کوتاه:
نادین گوردیمر (به انگلیسی: Nadine Gordimer) نویسنده و فعال سیاسی اهل آفریقای جنوبی بود. گوردیمر در شهر کوچک اسپرینگز در ۵۰ کیلومتری ژوهانسبورگ از والدینی یهودی و مهاجر زاده شد. پدرش ساعت‌سازی از لیتوانی و مادرش اهل لندن بود. علاقه‌مندی او به نابرابری نژادی و اقتصادی تا حدی از والدینش نشأت گرفته بود. تجربهٔ پدرش به عنوان یک پناهندهٔ یهودی در روسیهٔ تزاری به شکل‌گیری هویت سیاسی نادین کمک کرد، با این که پدرش فعالیت خاصی در رابطه با سیاهان تحت جور رژیم آپارتاید نداشت. در عوض مادرش در مقابله با فقر و تبعیضی که سیاهان با آن مواجه بودند، دست به اقداماتی همچون تأسیس کودکستان برای کودکان سیاه‌پوست زد. او تجربه‌ای دست اول نیز از سرکوبی دولتی داشت، وقتی که پلیس برای ضبط نامه‌ها و یادداشت‌های روزانهٔ یک خدمت‌کار به خانه‌شان هجوم آورد.گوردیمر نوشتن را بسیار زود آغاز کرد و اولین داستان‌هایش را در سال ۱۹۳۷ در ۱۵ سالگی منتشر کرد. او که از اعضای ارشد کنگره ملی آفریقا بود، سال‌ها برای آزادی نلسون ماندلا (که بعدها از دوستان نزدیک هم شدند) تلاش کرد. وی در آخرین اثرش «هیچ زمانی مثل امروز» که در سال ۲۰۱۲ منتشر شد نیز از درد و رنج مردمی گفت که با وجود پایان یافتن آپارتاید، هنوز در فقر و بدبختی زندگی می‌کنند.[۴] او بعدها یکی از فعالان جنبش ضد ایدز شد و با گروه «پیکار برای درمان ایدز» به جمع‌آوری کمک مالی و فشار بر دولت آفریقای جنوبی برای درمان رایگان مبتلایان به این بیماری همت گماشت.

آثار منتخب:

خانوادهٔ جولای

جهان بورژوازی متحرک

آوای لطیف اهریمن

داستان پسرم

«نادین گوردیمر از طریق نگارش حماسی و شکوهمند خود، خدمت بزرگی به انسانیت کرده است.»

۱۹۹۰

نام: اکتاویو پاز
زاده: ۳۱ مارس ۱۹۱۴
درگذشت: ۱۳۱۹ آوریل ۱۹۹۸

بیوگرافی کوتاه:
اکتاویو پاز در سال ۱۹۱۴ در مکزیکوسیتی چشم به جهان گشود. در هفده سالگی به نویسندگی و شاعری پرداخت. پدرش وکیل بود و پدر بزرگش، داستان‌نویسی سرشناس. این هر دو در رشد و پرورش ذوق و استعداد پاز، تأثیر به سزایی داشت. در حقیقت پاز در جوانی ارزش‌های اجتماعی را از پدر و ادبیات را از پدر بزرگ خود آموخت و سرانجام شاعری را به جای وکالت برگزید. پاز در سال ۱۹۳۷ به والنسیا در اسپانیا سفر کرد تا در دومین کنگره جهانی نویسندگان ضد فاشیست شرکت کند در آنجا با لوییس سرنودا و تریستان تزارا آشنا شد. در سال ۱۹۴۳ با استفاده از کمک‌هزینه گوگنهایم به آمریکا رفت. در آنجا با شعر نوپردازان انگلو - آمریکایی آشنا شد. هم در این کشور بود که مطالعه دامنه‌دار و عمیق خود را دربارهٔ هویت مکزیک آغاز کرد که حاصل آن کتابی شد به نام هزار توی تنهایی. در سال ۱۹۶۲ پاز به سمت سفیر مکزیک در هند گماشته شد و به آنجا رفت. در آن‌جا با «ماری خوسه ترامینی» آشنایی به هم زد و با او ازدواج کرد. خود گفته‌است این مهم‌ترین رویداد زندگی‌ام پس از تولد بوده‌است. تأثیر تمدن هند را می‌توان در کتاب‌های متعددی که طی مدت اقامت خود در آنجا نوشته‌است، به‌ویژه در کتاب «پرتوی از هند»، به خوبی مشاهده کرد. پاز در سال ۱۹۶۸ پاز در اعتراض به سرکوبی خونین تظاهرات آرام دانشجویان در مکزیک، قبل از شروع بازی‌های المپیک، از مقام خود کناره‌گیری کرد و از آن پس تا واپسین سال‌های زندگی خود، سردبیری و نشر چند مجله معتبر ویژه هنر و سیاست را عهده‌دار شد.

آثار منتخب:

سراشیب شرق

سمندر، ورای عشق

آزادی

هزارتوی تنهایی

«به دلیل خلق آثاری با افق های گسترده که با هوش عاطفی و تمامیت بشردوستانه شناخته می شوند.»

۱۹۸۹

نام: کامیلو خوزه سلا
زاده: ۱۱ مه ۱۹۱۶
درگذشت: ۱۷ ژانویه ۲۰۰۲

بیوگرافی کوتاه:
کامیلو خوزه سلا (به اسپانیایی: Camilo José Cela y Trulock, 1st Marquis of Iria Flavia)، (تلفظ اسپانیایی: [kaˈmilo xoˈse ˈθela] رمان‌نویس و شاعر اسپانیایی به سال ۱۹۱۶ در منطقه‌ای روستایی در استان لاکرونیا اسپانیا چشم به جهان گشود وی بعد از دوره ابتدایی و متوسطه در دانشگاه به تحصیل در رشته پزشکی پرداخت، ولی بعدها به ادبیات روی آورد. کتاب خانواده پاسکوآل دوآرته این نویسنده که مشهورترین اثر این نویسنده در ایران است به جز نشر ماهی در نشر نگار تابان توسط علیرضا دولت آبادی ترجمه شده است.

آثار منتخب:

خانم کالدول با پسرش صحبت می کند

کندو

خانواده پاسکوآل دوآرته

«به خاطر نثری غنی و متمرکز که با شور و احساسی متوازن، تصویری چالش برانگیز از آسیب پذیریِ انسان خلق می کند.»

۱۹۸۸

نام: نجیب محفوظ
زاده: ۱۱ دسامبر ۱۹۱۱
درگذشت: ۳۰ اوت ۲۰۰۶

بیوگرافی کوتاه:
نجیب محفوظ عبد العزیز ابراهیم احمد الباشا نویسنده و روزنامه‌نگار مصری بود.محفوظ در سال ۱۹۱۱ در یک خانوادهٔ مسلمان مصری که متعلق به طبقهٔ متوسط به پایین بودند، در قاهرهٔ قدیم (کهن‌ترین بخش قاهره) به دنیا آمد. خانوادهٔ محفوظ از مسلمانان مؤمن مصر بودند بنابراین محفوظ تربیت مذهبی سختگیرانه ای داشت. او در مصاحبه‌ای دربارهٔ فضای مذهبی سخت خانه در دوران کودکی اش اظهار داشت: «تصور اینکه از اینچنین خانواده ای هنرمندی پرورش یابد ممکن نبود.» انقلاب ۱۹۱۹ مصر تأثیر شدیدی بر محفوظ گذاشت اگرچه او در آن زمان تنها هفت سال داشت. او یکبار از پنجره، سربازان انگلیسی را دید که برای متفرق کردن تظاهرکنندگان به آنان تیراندازی کردند. او نخستین و تنها مصری و عربی است که برندهٔ جایزهٔ نوبل ادبیات شده‌است. او در طول ۷۰ سال فعالیت حرفه‌ای یعنی از دههٔ ۱۹۳۰ تا ۲۰۰۴، ۳۵ رمان، بیش از ۳۵۰ داستان کوتاه، ۲۶ فیلمنامه و هفت نمایشنامه منتشر کرد همچنین مطالب زیادی برای روزنامه‌ها نوشت. او بیشتر به خاطر رمان‌هایش مانند سه‌گانهٔ قاهره (بین القصرین، قصر الشوق و سکریه) و بچه‌های محلهٔ ما شناخته می‌شود. وقایع تمام رمان‌های او در مصر اتفاق می‌افتد. در میان نویسندگان عرب، نجیب محفوظ بیشترین اقتباس‌های سینمایی و تلویزیونی از آثارش را دارد. آثار محفوظ سبک رئالیسمی دارد ولی مضامین اگزیستانسیالیسمی نیز در آنها دیده می‌شود که باعث می‌شود او به همراه طه حسین از نخستین نویسندگان معاصر ادبیات عرب باشند که به بررسی مضامین اگزیستانسیالیسمی پرداخته‌اند.

آثار منتخب:

میرامار

حکایت‌های محلهٔ ما

قصر الشوق

سکریه

«نجیب محفوظ از طریق آثاری با ریزبینی موشکافانه، واقع گرایی بی پرده و ابهامی احساس برانگیز، هنر رواییِ عربی ای خلق کرده که برای همه ی انسان ها مفید و کاربردی است.»

۱۹۸۷

نام: جوزف برودسکی
زاده: ۲۴ مه ۱۹۴۰
درگذشت: ۲۸ ژانویه ۱۹۹۶

بیوگرافی کوتاه:
یوسیف برودسکی (با نام اصلی یوسیف آلکساندراویچ برودسکی) در خانواده‌ای یهودی در لنینگراد (سنت پترزبورگ کنونی) به دنیا آمد. وی از کودکی به اشعار روسی علاقه‌مند بود. به دلیل ناهماهنگی‌هایی که از لحاظ سطح معلومات بین وی و معلمانش بود، در سال ۱۹۵۵ مدرسه را ترک و شروع به کارکردن کرد. از همان زمان نیز سرودن شعر را آغاز کرد و به دلیل اشعارش از جانب مقامات روسی انگل جامعه نامیده شد و در سال ۱۹۶۴ به اردوگاه کار اجباری در سیبری تبعید شد. در سال ۱۹۶۵ اولین دسته از اشعار وی به زبان انگلیسی و در آمریکا انتشار یافت. اولین اشعار وی تحت تأثیر شاعر روسی، آنا آخماتووا بود. وی پس از آزادی از زندان به ترجمه اشعار جان دان و چسواو میوُش، شاعران انگلیسی و لهستانی زبان پرداخت. وی پس از اخراج از روسیه در سال ۱۹۷۲ دو سال در اروپا سرگردان بود و در نهایت در سال ۱۹۷۴ به آمریکا نقل مکان کرد. وی اشعارش را به زبان روسی می‌سرود و سپس خود آن‌ها را ترجمه می‌کرد. وی در سال ۱۹۸۷ و در ۴۴ سالگی به‌خاطر کتاب از یک کمتر موفق به دریافت جایزه نوبل شد و در همین سال بود که برای نخستین بار آثارش در روسیه به‌صورت قانونی به چاپ رسید.

آثار منتخب:

اگر حافظه یاری کند

«به دلیل تألیفاتی جامع که سرشار از صراحت فکر و نیروی شاعرانگی هستند.»

سال‌ها دور از تو زندگی کردم

۱۹۸۶

نام: وله سوینکا
زاده: ۱۳ ژوئیه ۱۹۳۴

بیوگرافی کوتاه:
آکینوانده اولووله (وله) سوینکا (به انگلیسی: Akinwande Oluwole "Wole" Soyinka) نویسنده، شاعر، نمایشنامه‌نویس و فعال سیاسی اهل نیجریه است. او در سال ۱۹۳۴ در خانواده از قوم یوروبا در شهر ابوکاتا نیجریه به دنیا آمد. در سال ۱۹۵۴ به کالج دولتی در ایبادان رفت و پس از آن به تحصیل در دانشگاه ایبادان و پس از آن دانشگاه لیدز در انگلستان پرداخت. پس از تحصیل در نیجریه و انگلستان در تئاتر سلطنتی لندن مشغول به کار شد. او نمایشنامه‌هایی نوشت که در رادیو و تئاتر‌های هر دو کشور اجرا شدند. او به فعالیت مستمر در جنبش ضد استعماری (علیه انگلیس) پرداخت.

آثار منتخب:

«کسی که در چشم‌انداز وسیع فرهنگی، با پس‌زمینهٔ شاعرانه، وجود و هستی را به نمایش در‌می‌آورد. »

رقص جنگل‌ها و مرداب نشینان

۱۹۸۵

نام: کلود سیمون
زاده: ۱۰ اکتبر ۱۹۱۳
درگذشت: ۶ ژوئیه ۲۰۰۵

بیوگرافی کوتاه:
کلود اوژن آنری سیمون (به فرانسوی: Claude Simon) رمان‌نویس فرانسوی بود. کلود سیمون د در آنتاناناریوو، ماداگاسکار از پدر و مادری فرانسوی به دنیا آمد. وقتی که نه‌ماهه بود خانواده‌اش به فرانسه بازگشتند. سیمون پدرش را در جنگ جهانی اول از دست داد و به علت بیماری مادر، وظیفه بزرگ کردن او بر عهده دایی‌اش قرار گرفت. کلود سیمون در ۷ سالگی برای درس خواندن به پاریس فرستاده شد. مدتی به نقاشی علاقه‌مند شد ولی پس از چندی متوجه شد که استعدادی در نقاشی ندارد و آن را رها کرد. در ۲۴ سالگی به اسپانیا رفت و در جنگهای داخلی اسپانیا شرکت کرد. با شروع جنگ جهانی دوم به خدمت سربازی رفت و اگر چه به اسارت نیروهای آلمانی درآمد اما توانست بگریزد و به شهر خود در جنوب فرانسه برود. او در آنجا با نهضت مقاومت فرانسه همکاری کرد. در همان ایام بود که اولین رمان خود به نام تقلب را نوشت. وی هم‌چنین اداره و مدیریت تاکستان‌های فامیلی را برعهده داشت. او که یکی از نویسندگان «رمان نو» بود از آثار معروف او جادهٔ فلاندر (La Route des Flandres) است. که ترجمهٔ فارسی آن در سال ۱۳۶۹ با ترجمهٔ منوچهر بدیعی در انتشارات نیلوفر به چاپ رسید.

آثار منتخب:

«کسی که در رمان‌هایش وضع بشر را با درهم‌آمیختن خلاقیت یک نقاش و شاعر، و آگاهی عمیق از زمان، به تصویر می‌کشد »

جاده فلاندر

۱۹۸۴

نام: یاروسلاو سایفرت
زاده: ۲۳ سپتامبر ۱۹۰۱
درگذشت: ۱۰ ژانویه ۱۹۸۶

بیوگرافی کوتاه:
اروسلاو سایفرت (به انگلیسی: Jaroslav Seifert) روزنامه‌نگار و شاعر اهل کشور جمهوری چک بود. یاروسلاو در یکی از محلات کارگرنشین پراگ به دنیا آمد. مادر سایفرت کاتولیکی مؤمن بود و پدرش سوسیالیستی نا-خداباور. سایفرت با هر دوی آن‌ها میانه خوبی داشت. به رغم تنگناهای مالی خانواده، سایفرت توانست در دبیرستانی خوب ثبت نام کند؛ اما تحصیلاتش را به پایان نرسانید و به فعالیت‌های روزنامه‌نگاری روی آورد و خود را وقف ادبیات کرد. بعدها در وصف این دوران نوشت، همه وقت خود را به تمرین شعر و شاعری می گذرانیده است. نخستین مجموعه شعر سایفرت، با نام شهر، غرقه در اشکها در بیست سالگی او انتشار یافت و به عنوان یکی از اصیل‌ترین آثار پرولتاریایی تاریخ چک شناخته شده‌است، با این همه حتی در چنین کتابی نیز، سایفرت شاعر، بیشتر از سایفرت سیاستمدار خودنمایی می‌کند. در این اشعار، عشق، پاکی و حقیقت خود را مدام به رخ آلودگی و دورویی سیاست می‌کشد.

آثار منتخب:

کافه اسلاویا

روایت زادبوم

عاشقانه‌های برتر جهان

«به خاطر نثری غنی و متمرکز که با شور و احساسی متوازن، تصویری چالش برانگیز از آسیب پذیریِ انسان خلق می کند.»

توضیحات عکس